Η αρχαία Ρόδος είχε συνολικά 7 λιμάνια, η θέση τους ήταν τέτοια ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζονται όλες οι καιρικές συνθήκες προστατεύοντας τον στόλο τους και συγχρόνως να εξυπηρετούνται οι μεταφορές και το εμπόριο από όλες τις κατευθύνσεις.
Το 408 π.χ. με τον συνοικισμό των τριών πόλεων Ιαλυσού, Καμείρου και Λίνδου δημιουργήθηκε στο βόρειο άκρο του νησιού η πόλη της Ρόδου. Μετά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου και την ίδρυσης της Αλεξάνδρειας το 331 π.Χ., η πόλη-κράτος της Ρόδου εξελίχθηκε σε ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου, κυρίως λόγω της γεωγραφική θέσης και του ναυτικού της. Η απόφασή της να τηρήσει την ουδετερότητα ανάμεσα στις μοναρχίες των διαδόχων του Μ.Αλεξάνδρου και το δημοκρατικό καθεστώς που επικρατούσε στους κόλπους της, αποτέλεσαν αποφασιστικοί παράγοντες που επιτέλεσαν στην συνέχιση της ανοδική της πορείας μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 2ου π.Χ. αιώνα.
Η επιλογή της θέσης της πόλης της Ρόδου δεν προέκυψε τυχαία. Προέκυψε κυρίως λόγω της ύπαρξης όρμων στο σημείο. Στην ανατολική πλευρά της πόλης ανοίγονταν τρεις φυσικοί όρμοι τους οποίους οι κάτοικοι μετέβαλαν με μεγάλα τεχνικά έργα σε οχυρωμένα λιμάνια.
Ο σοφιστής και ρήτορας Αίλιος Αριστείδης, ο οποίος έζησε τον 2ο αιώνα π.Χ., αναφέρει για την Ρόδο:
“Καθώς είσερχεσαι αμέσως φαίνονται τα λιμάνια τόσα πολλά και τέτοιου μεγέθους, απλώνοντας στο πέλαγος λίθινες προβλήτες δεχόμενα πλοία από την Ιωνία, καθώς και από την Καρία, την Αίγυπτο, την Κύπρο και τη Φοινίκη, σαν να είναι προορισμένο το καθένα να υποδεχθεί πλοία από διαφορετική πόλη, κοντά δε στα λιμάνια είναι τα νεώρια (ναύσταθμοι των πολεμικών πλοίων, στοές κοντά στο λιμάνι όπου φυλάσσονταν σκεύη και αντικείμενα των πολεμικών πλοίων, στοές κοντά στο λιμάνι όπου φυλάσσονταν σκεύη και αντικείμενα των πολεμικών πλοίων) όσα και όποια ήσαν, όταν οι Ρόδιοι ήσαν θαλασσοκράτες…”.
Ο Στράβων στα “Γεωγραφικά” του παρατηρεί τα εξής:
“Η πόλη των Ροδίων βρίσκεται στο ανατολικό ακρωτήριο του νησιού. Ξεχωρίζει τόσο πολύ με τα λιμάνια, τους δρόμους, τα τείχη και τις άλλες κατασκευές, ώστε δεν μπορώ να βρω άλλη όμοια της ασφαλώς καμιά καλύτερή της…Από τα νεώρια μερικά είναι κρυφά και απαγορευμένα στους πολλούς. Τιμωρείται με θάνατο όποιος τους κατασκοπεύει ή μπει μέσα…”
Ο “Μικρός Λιμήν” (σημερινό Μαντράκι) ήταν το βορειότερο λιμάνι του νησιού. Ήταν το πολεμικό λιμάνι, το οποίο έκλεινε με αλυσίδες και ήταν αποχωρισμένο από την υπόλοιπη πόλη, ενώ στις εγκαταστάσεις του απαγορευόταν με ποινή θανάτου η είσοδος των ξένων. Νοτιότερα βρισκόταν ο “Μέγας Λιμήν”, το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο λιμάνι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ενώ ακόμη νοτιότερα βρισκόταν το λιμάνι “Ακαντίας”, το οποίο χρησιμοποιείτο για να αράζουν πλοία όταν υπήρχε συνωστισμός στα άλλα λιμάνια.
Τέλος, να σημειωθεί ότι στην αρχαιότητα η ακτή εισχωρούσε περισσότερο στην ενδοχώρα από όσο σήμερα και οι λιμενικές εγκαταστάσεις απλώνονταν κατά μήκος της. Έτσι, η χωρητικότητα των λιμανιών ήταν αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με την σημερινή.
ΠΗΓΕΣ:
–